Succinct (PROVE) คืออะไร?

Zero-knowledge proofs (ZKPs) คือเทคนิคที่ใช้ พิสูจน์ว่าอะไรบางอย่างเป็นจริง โดยไม่ต้องเปิดเผยรายละเอียดเบื้องหลัง ถูกใช้งานในหลายด้าน เช่น บล็อกเชน (ยืนยันข้อมูลหรือธุรกรรม) เครื่องมือด้านความเป็นส่วนตัว แต่ปัญหาคือ การสร้าง ต้องใช้ ฮาร์ดแวร์ราคาแพง และ ความรู้ลึกด้านคริปโตกราฟี

Succinct กำลังแก้ปัญหานั้นโดย สร้างเครือข่ายผู้พิสูจน์ (prover) แบบกระจายศูนย์ ที่เปิดให้ใครก็ได้สามารถส่งคำขอและสร้าง Zero-Knowledge Proofs (ZKPs) ได้ง่าย ๆ เครือข่ายนี้ทำหน้าที่เป็น ตลาดกลาง (marketplace) ที่นักพัฒนาหรือแอปพลิเคชันสามารถส่งคำขอสร้าง ZK proof แล้วมีผู้พิสูจน์อิสระแข่งขันกัน เสนอราคาและความเร็ว เพื่อ สร้าง ZK proof แล้วรับรางวัลตอบแทน

โดยระบบทำงานในรูปแบบของ verifiable application (vApp) ซึ่งให้ประสบการณ์ใช้งานเหมือนเว็บแอปที่รวดเร็วและตอบสนองทันที แต่ภายในมีความปลอดภัยด้วยการเข้ารหัสและตรวจสอบได้บนบล็อกเชน โดยมี SP1 (Succinct Processor 1) เป็นหัวใจของระบบ ซึ่งเป็น zkVM (zero-knowledge virtual machine) ที่พัฒนาโดย Succinct Labs มีจุดเด่นคือ

• เขียนโค้ดด้วยภาษาโปรแกรมทั่วไป เช่น Rust หรือ C++
  
  

• ส่งผ่าน SP1 → เครือข่าย prover สร้าง ZK proof ให้
  
  

• ไม่ต้องเขียนวงจร Zk เอง
  
  

• ข้อมูลต้นฉบับไม่ถูกเปิดเผย
  
  
  

การทำงานของเครือข่าย Succinct Prover

ตลาดกลางสองฝั่ง 

เครือข่าย Succinct Prover เป็นโปรโตคอลแบบกระจายศูนย์ที่เชื่อมต่อกลุ่มสองฝ่ายหลัก ได้แก่

• ผู้ขอ (Requesters) นักพัฒนาหรือแอปพลิเคชันที่ต้องการ Zero-Knowledge Proofs (ZKPs)
  
  

• ผู้พิสูจน์ (Provers) ผู้เข้าร่วมอิสระที่สร้าง ZK proof
  
  

เมื่อใครก็ตามต้องการ ZK proof ก็สามารถส่งคำขอเข้าไปในเครือข่ายได้ จากนั้นผู้พิสูจน์จะเข้ามาแข่งขันเสนอราคาและความเร็วในการทำงาน เพื่อรับงานสร้าง ZK proof นั้น

การจับคู่แบบ Off-chain ระบบ Auctioneer

การจับคู่ระหว่างผู้ขอ (requesters) กับผู้พิสูจน์ (provers) จะเกิดขึ้น นอกเชน (off-chain) ผ่านระบบที่เรียกว่า Auctioneer ระบบนี้ใช้การสื่อสารแบบ Remote Procedure Call (RPC) ที่รวดเร็ว ทำให้ไม่ต้องรอการยืนยันจากบล็อกเชน (block confirmations) และ ไม่ต้องเจอความล่าช้าในการทำธุรกรรมบนเชน จึงช่วยให้ประสบการณ์ใช้งานเป็นไปอย่างรวดเร็วและตอบสนองทันที โดยที่ provers จะเห็นคำขอสร้าง ZK proof ที่ส่งเข้ามาแบบเรียลไทม์ และสามารถเริ่มประมูลแข่งขันได้ทันทีเลย

การชำระและตรวจสอบบนเชน (On-chain: Ethereum settlement)

แม้ว่าการจับคู่และการประมูลจะเกิดขึ้น นอกเชน (off-chain) แต่กระบวนการทั้งหมดจะถูก ชำระและตรวจสอบบน Ethereum อย่างโปร่งใส ระบบ Auctioneer จะส่ง Zero-Knowledge Proofs (ZKPs) เป็นประจำ เพื่อยืนยันว่าทุกขั้นตอน ตั้งแต่การเลือกผู้ชนะการประมูล ไปจนถึงการสร้าง ZK proof ถูกดำเนินการอย่างถูกต้อง

เงินทุนทั้งหมดจะถูกล็อกอย่างปลอดภัยใน สมาร์ตคอนแทรกต์บน Ethereum ไม่มีใครถือครองเงินของผู้ใช้โดยตรง และสามารถถอนเงินได้ตลอดเวลา การแยกส่วนระหว่างการทำงานจริง (off-chain) กับการชำระและยืนยัน (on-chain) เป็นหัวใจสำคัญของสถาปัตยกรรม Succinct  ช่วยให้ผู้ใช้งานได้ประสบการณ์รวดเร็วเหมือนแอปเว็บสมัยใหม่ พร้อมกับได้ความโปร่งใสและความน่าเชื่อถือจาก Ethereum

สถาปัตยกรรมเบื้องหลัง (Backend Architecture)

สถาปัตยกรรมระบบของ Succinct ถูกออกแบบมาเพื่อให้ใครก็สามารถตรวจสอบการทำงานของเครือข่ายได้อย่างอิสระและโปร่งใส

• ระบบ Auctioneer จะเก็บบันทึกข้อมูลอย่างละเอียดเกี่ยวกับยอดเงินของผู้ใช้ คำขอสร้าง proof และงานที่เสร็จสมบูรณ์
  
  

• เพื่อความโปร่งใสและตรวจสอบได้ ระบบจะสร้าง Merkle proofs สำหรับทุกการอ่านและเขียนข้อมูล จากนั้นจึงจะส่งข้อมูลเหล่านี้ขึ้นไปยัง Ethereum เป็นประจำ เพื่อให้ใครก็สามารถตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลได้
  
  

นอกจากนี้ ยังมีบริการ prover เฉพาะที่อ่านข้อมูลจากฐานข้อมูลนี้ แล้วใช้ SP1 สร้าง Zero-Knowledge Proof (ZKP) แสดงสถานะใหม่ของเครือข่าย เช่น การเปลี่ยนแปลงยอดเงิน การมอบหมายงาน และการส่งมอบ ZK proof จากนั้นจึงจะถูกโพสต์ขึ้น Ethereum อย่างสม่ำเสมอ ทำให้ใครก็ตามสามารถตรวจสอบว่าเครือข่ายทำงานอย่างถูกต้อง แม้ไม่ต้องไว้วางใจ Auctioneer โดยตรง

กรณีใช้งานของ Succinct

เครือข่าย Succinct Prover Network สามารถรองรับแอปพลิเคชันทั้งบนบล็อกเชนและนอกบล็อกเชนได้หลากหลาย ด้วยการทำให้การสร้าง ZK Proof เป็นเรื่องง่ายและมีประสิทธิภาพ

ตัวอย่างการใช้งานที่สำคัญ ได้แก่

• สะพานข้ามเชน (Cross-chain bridges)
  ยืนยันข้อมูลหรือข้อความจากเชนหนึ่งไปยังอีกเชน โดยไม่ต้องพึ่งพาตัวกลางที่น่าเชื่อถือ
  
  

• ZK-rollups
  ช่วยให้ Rollup ขยายตัวได้ดียิ่งขึ้น โดยส่งงานสร้าง ZK proof ไปยังเครือข่าย prover แบบกระจายศูนย์
  
  

• การคำนวณที่ตรวจสอบได้ (Verifiable computation)
  พิสูจน์ว่าการประมวลผลนอกเชน เช่น AI, การจำลอง หรือการคำนวณทางการเงิน ดำเนินไปอย่างถูกต้องโดยไม่มีการแก้ไขดัดแปลง
  
  

• Light clients
  ช่วยให้โหนดบล็อกเชนน้ำหนักเบาตรวจสอบข้อมูล on-chain ได้ โดยไม่ต้องดาวน์โหลดข้อมูลทั้งเครือข่าย เพียงใช้ ZK Proof ขนาดกะทัดรัด

โทเคน PROVE ทำอะไรได้บ้าง

PROVE คือโทเคนแบบ ERC-20 บน Ethereum และเป็นโทเคนหลักของโปรโตคอล Succinct ใช้เพื่อกระตุ้นการทำงานของเครือข่ายในหลายรูปแบบ ได้แก่

• การชำระเงิน (Payment)
  เมื่อ Rollup, Bridge หรือ DApp ส่งคำขอสร้าง ZK proof พวกเขาจะจ่ายค่าตอบแทนให้กับ Prover ด้วยโทเคน PROVE
  
  

• การสเตก (Staking)
  Prover ต้องสเตก PROVE เพื่อเข้าร่วมการประมูลและรับงาน ยิ่งสเตกมาก ยิ่งรับงานได้มาก แต่หากส่งงานผิดหรือไม่ทำงานตามเวลา จะถูกหัก stake เป็นบทลงโทษ
  
  

• การมอบสิทธิ์ (Delegation)
  ผู้ถือ PROVE สามารถมอบหมายโทเคนให้ Prover แล้วรับส่วนแบ่งจากรายได้ที่ prover ได้รับ ทางมูลนิธิ Succinct ยังแจก รางวัลสเตกพิเศษ เพื่อกระตุ้นให้มีผู้ใช้งานในช่วงเริ่มต้น
  
  

• การมีส่วนร่วมใน Governance
  ช่วงแรกการอัปเกรดระบบจะอยู่ภายใต้การดูแลของ security council แต่เมื่อเวลาผ่านไป สิทธิในการโหวตจะถูกโอนมาให้ผู้ถือ PROVE เพื่อร่วมตัดสินใจด้านต่าง ๆ เช่น การพัฒนาโปรโตคอล การจัดสรรเงินทุน และการกำหนดพารามิเตอร์ของเครือข่าย
  
  
  

การกระจายตัวโทเคน

• Contributors: 29.5%

• Ecosystem & R&D: 25%

• Public Allocation & Future Incentives: 25%

• Investors: 10.5%

• Succinct Foundation: 10%

อุปทานสูงสุด: 1 พันล้าน PROVE, อุปทานหมุนเวียน: 195 ล้าน PROVE

สรุป

ZK proof กำลังกลายเป็นส่วนสำคัญของโครงสร้างพื้นฐานบล็อกเชน ช่วยเพิ่มความสามารถในการขยายเครือข่าย เสริมความเป็นส่วนตัว และตรวจสอบการคำนวณนอกเชนได้อย่างโปร่งใส Succinct ผสานองค์ประกอบสำคัญอย่างระบบตลาดแบบเปิด zkVM สมรรถนะสูง และโมเดล staking ที่ปลอดภัย ทำให้การสร้าง ZK proof เป็นเรื่องที่ใช้งานได้จริง ต้นทุนต่ำ และเข้าถึงได้ง่ายสำหรับโลกการใช้งานจริง ทั้งใน rollup, bridge, และระบบ computation ต่าง ๆ.