Space and Time (SXT) คืออะไร?
Space and Time (SXT) คือโปรเจกต์บล็อกเชนที่ยกระดับมาตรฐานใหม่ในวงการ Web3 ด้วยเทคโนโลยี "ZK-proven data" หรือการยืนยันข้อมูลด้วย Zero-Knowledge Proof (ZKP) โดยใช้ Proof of SQL ซึ่งเป็นซับเซคอนด์ ZK coprocessor ที่ช่วยให้ สมาร์ตคอนแทรกต์ และ ปัญญาประดิษฐ์ (AI agents) สามารถดึงข้อมูลขนาดใหญ่จากทั้ง ออนเชน และ ออฟเชน ได้อย่างปลอดภัย พร้อมทั้งยืนยันความถูกต้องของข้อมูลด้วยหลักฐานทางคริปโตกราฟี
• ZK (Zero-Knowledge Proof): ช่วยพิสูจน์ความถูกต้องของข้อมูลโดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลจริง
• ซับเซคอนด์ ZK Coprocessor (Sub-second ZK Coprocessor) คือ หน่วยประมวลผลพิเศษ ที่ใช้เทคโนโลยี Zero-Knowledge Proof (ZK) เพื่อช่วยให้การคำนวณและพิสูจน์ข้อมูลในระบบ Space and Time (SXT) เกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็วภายในเวลาไม่ถึง 1 วินาที (sub-second) โดยที่ไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลจริงภายในระบบ • Proof of SQL: ใช้ ZK ในการพิสูจน์ว่า "ผลลัพธ์จาก SQL query ถูกต้อง" โดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูล • AI agents ในที่นี้หมายถึงระบบอัตโนมัติที่ใช้ปัญญาประดิษฐ์ในการตัดสินใจหรือวิเคราะห์ข้อมูล ซึ่งสามารถเรียกใช้ข้อมูลจาก Space and Time ได้
โดย Space and Time ช่วยให้สมาร์ตคอนแทรกต์และ AI สามารถดึงข้อมูลทั้งจากบล็อกเชนและแหล่งข้อมูลภายนอก (ออฟเชน) ได้อย่างปลอดภัยและสามารถตรวจสอบได้ ทำให้การสร้างแอปพลิเคชันที่ใช้ข้อมูลขนาดใหญ่และซับซ้อนบนเชนเป็นไปได้โดยไม่ต้องพึ่งพาความไว้ใจจากบุคคลที่สามซึ่งเอื้อให้เกิดแอปพลิเคชันบนเชนที่ต้องการ ประมวลผลข้อมูลขนาดใหญ่และซับซ้อนได้ พร้อมตรวจสอบผลลัพธ์ได้โดยตรงบนเชน
จุดเด่นของโปรเจกต์:
ได้รับการสนับสนุนจาก Microsoft: เป็นหนึ่งในการลงทุนด้าน Web3 ไม่กี่รายของ Microsoft
เทคโนโลยีล้ำหน้า: ใช้ ZK coprocessor ตัวแรกของโลกที่ให้ประสิทธิภาพเร็วกว่า zkVM หลายระดับ
ได้รับความไว้วางใจ: ธนาคารชั้นนำอย่าง US Bank, ผู้ให้บริการคลาวด์ระดับโลกอย่าง Microsoft Azure และ Google BigQuery, รวมถึงโปรเจกต์ใหญ่ในวงการ Web3 เช่น Chainlink, Sui, และ ZKsync ต่างใช้งานหรือพัฒนาอยู่บนแพลตฟอร์มของ Space and Time
ผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่ในปัจจุบัน:
ระบบ Indexing ข้อมูลบล็อกเชนแบบตรวจสอบได้: ดึงข้อมูลจากบล็อกเชนหลัก ๆ อย่าง Ethereum
ฐานข้อมูลแบบกระจายศูนย์ (SXT Chain): เซ็นและจัดเก็บข้อมูลทั้งจากออนเชนและออฟเชนเพื่อให้ลูกค้าสามารถค้นหาได้
ZK Coprocessor ระดับเสี้ยววินาที: พิสูจน์คำสั่งสืบค้น หาจากข้อมูลที่จัดเก็บไว้ และส่งผลลัพธ์ให้กับลูกค้าบนเชนหลัก ๆ
Technical Infrastructure:
รากฐานของ Space and Time คือ บล็อกเชนเลเยอร์ 1 แบบกระจายศูนย์ ที่มีตัวตรวจสอบ (validators) ทำหน้าที่ตรวจสอบข้อมูลทุกชิ้นที่ถูกนำเข้าสู่เครือข่าย โดย validators จะทำการอัปเดตและลงลายเซ็นการยืนยันข้อมูลด้วยหลักฐานทางคริปโต ก่อนจะบันทึกข้อมูลนั้นลงบนเชนอย่างถาวร
นักพัฒนาสามารถส่งคำสั่งสืบค้นข้อมูล (query) ผ่านระบบ Proof of SQL และได้รับผลลัพธ์ที่เชื่อถือได้และไม่สามารถแก้ไขได้ กลับมาบนเชนแบบไร้ตัวกลาง
โทเคน SXT ทำหน้าที่สนับสนุนความปลอดภัยของเครือข่าย โดยบังคับให้ผู้ตรวจสอบต้องนำโทเคนมา วางค้ำประกัน (staking) เพื่อมีสิทธิ์เข้าร่วมกลไกฉันทามติ (consensus) และหากมีการกระทำทุจริต จะถูกลงโทษด้วยการตัดโทเคน (slashing)
ทุกคำสั่ง SQL และการสร้างหลักฐาน ZK ที่ทำงานในเครือข่ายนี้ จะถูกผูกไว้กับการลงลายเซ็นรับรองข้อมูล (data commitment) ที่ได้รับการยืนยันจากคณะ validators ที่วางเดิมพันไว้ ซึ่งหมายความว่า ความถูกต้องของผลลัพธ์จากการสืบค้นข้อมูลนั้นมีความสัมพันธ์โดยตรงกับความเสี่ยงทางเศรษฐกิจของผู้ตรวจสอบ
วิธีการทำงานของ ZK Proofs ใน Space and Time:
• การยืนยันข้อมูลแบบไม่เปิดเผย:
ในการใช้ Zero-Knowledge Proofs (ZKPs) ผู้ใช้สามารถพิสูจน์ว่า "ข้อมูลบางอย่างนั้นถูกต้อง" โดย ไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลตัวจริงที่เกี่ยวข้อง เช่น พิสูจน์ว่า "การคำนวณผลลัพธ์จากฐานข้อมูลนั้นถูกต้อง" โดยไม่จำเป็นต้องเปิดเผยรายละเอียดทั้งหมดของฐานข้อมูลนั้น
• ความปลอดภัยและความเป็นส่วนตัว:
ZK proofs ช่วยให้สามารถยืนยันผลลัพธ์ได้ในลักษณะที่ ปลอดภัย และ เป็นส่วนตัว เนื่องจากไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลจริง ซึ่งทำให้ไม่เกิดความเสี่ยงจากการเปิดเผยข้อมูลที่อาจจะมีความละเอียดอ่อน
• การพิสูจน์ในเชิงคณิตศาสตร์:
Zero-Knowledge Proofs ใช้หลักการคณิตศาสตร์ในการพิสูจน์ข้อมูลว่าเป็นจริง โดยที่ข้อมูลทั้งหมดถูกเก็บรักษาอย่างปลอดภัยและไม่ถูกเปิดเผยในการพิสูจน์
ตัวอย่างขั้นตอนให้เห็นภาพ:
สถานการณ์:
มีห้องสมุดลับอยู่หลังประตูสองบาน: A และ B มีประตูตรงกลางล็อกไว้ ต้องใช้ กุญแจลับ เพื่อผ่านไปอีกฝั่งจาก A ไป B หรือ B ไป A ไม่อย่างนั้นจะไม่สามารถย้ายไปอีกฝั่งจากด้านในได้ Alice บอกว่าเธอมีกุญแจ ที่เปิดประตูกลางได้ Bob อยากรู้ว่า Alice มีกุญแจจริงไหม แต่ alice ไม่อยากเอาให้ดูเพื่อความปลอดภัย
วิธีพิสูจน์ว่า Alice มีกุญแจจริงมั้ย
Alice เดินเข้าห้องสมุดจากประตู A หรือ B แบบสุ่ม (Bob ไม่เห็นว่าเข้าทางไหน)
Bob ตะโกนสั่งว่า “ออกมาทาง A!” หรือ “ออกมาทาง B!” (แบบสุ่ม)
ถ้า Alice มีกุญแจจริง เธอจะเดินทะลุประตูกลางมาออกทางที่ Bob สั่งได้ทุกรอบ
ถ้าทำแบบนี้ได้ หลายครั้งติดกัน
→ Bob มั่นใจได้ว่าเธอมีกุญแจแน่ ๆ
→ แต่เขา ไม่เคยเห็นกุญแจเลย
สรุป Alice พิสูจน์ว่า "เธอรู้" โดย ไม่ต้องเปิดเผยว่า "รู้อะไร" นี่คือ Zero-Knowledge Proof ในชีวิตจริง
การประยุกต์ใช้ ZKP ใน Space and Time:
ใน Space and Time (SXT), ZKP ถูกใช้เพื่อพิสูจน์ว่า ข้อมูลที่ดึงออกมาจากบล็อกเชน หรือ ฐานข้อมูล นั้น ถูกต้อง โดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับการคำนวณหรือการดึงข้อมูลนั้นๆ
เช่น การใช้ ZK Coprocessor เพื่อพิสูจน์ว่า การคำนวณผลลัพธ์จาก SQL query นั้นถูกต้อง โดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการคำนวณนั้น ๆ
ZKP ทำให้ระบบสามารถ ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล ได้อย่างปลอดภัยและ มั่นใจ โดยไม่ต้องเปิดเผยข้อมูลที่ละเอียดหรือสำคัญ ซึ่งช่วยเพิ่มความเป็นส่วนตัวและความปลอดภัยในการทำงานบน บล็อกเชน หรือใน ระบบ Web3.
Token distribution :
Community Rewards : 28%
Investors : 25.9%
Ecosystem Development : 23.7%
Team : 22.4
Max Supply 5พันล้าน
Circulating Supply 1.4พันล้าน
สรุป Space and Time กำลังเปิดประตูสู่ ยุคใหม่ของข้อมูล โดยนำเสนอแพลตฟอร์มที่สามารถเชื่อมต่อข้อมูลในระดับสูงได้เป็นอย่างดีในโลก Web3 และ AI ซึ่ง ทุกบิตข้อมูล สามารถได้รับการพิสูจน์ความถูกต้องได้ โดยไม่ต้องพึ่งพาตัวกลาง ทำให้คุณสามารถใช้งานข้อมูลได้อย่างปลอดภัยและเชื่อถือได้