Layer 0 คืออะไร?
นอกจาก Layer1 และ Layer2 ที่หลายๆคนรู้จักแล้ว ผมจะมาพาทำความรู้จักกับ Layer0 เลเยอร์ที่เปรียบได้กับ “บล็อกเชนของบล็อกเชน” เป็นชั้นฐานที่วางรากให้บล็อกเชน Layer 1 ต่าง ๆ ทำงานได้ร่วมกันและเติบโตได้ โดยมุ่งแก้จุดอ่อนของบล็อกเชนเดิมอย่าง คอขวดด้านธุรกรรม และ การสื่อสารข้ามเครือข่าย รวมถึงมีอุปกรณ์อำนวนความสะดวกเพิ่มความง่ายในการทำเครือข่ายบล็อคเชนของตัวเอง
คุณสมบัติและฟังก์ชันหลัก
Interoperability Layer 0 เปิดให้บล็อกเชนต่าง ๆ ติดต่อกันได้โดยไม่ต้องพึ่งสะพาน (bridge) ลดขั้นตอนและเร่งความเร็วธุรกรรม เครือข่ายที่สร้างบน Layer 0 เดียวกันยังแชร์คุณสมบัติและสื่อสารร่วมกันได้
Scalability บล็อกเชน Layer 1 อย่าง Ethereum มักแออัดเพราะต้องทำทุกอย่างในเชนเดียว เช่น การประมวลผลธุรกรรม การทำฉันทามติ การจัดเก็บข้อมูล Layer 0 สามารถบรรเทาปัญหานี้ได้ด้วยการ กระจายหน้าที่สำคัญเหล่านี้ไปยังบล็อกเชนที่แตกต่างกัน แทนที่จะให้ Layer 1 ทำทั้งหมดเพียงลำพังด้วยการออกแบบเช่นนี้ บล็อกเชนที่ถูกสร้างขึ้นบน Layer 0 เดียวกันสามารถ ปรับแต่งให้เหมาะสมกับงานแต่ละอย่าง ได้ดีขึ้น ซึ่งส่งผลให้ระบบโดยรวมมีประสิทธิภาพในการปรับขยายที่สูงขึ้น
Developer Flexibility เพื่อดึงดูดการใช้งาน โปรโตคอล Layer 0 จะมี SDK และอินเทอร์เฟซใช้งานง่าย ให้นักพัฒนาสร้างบล็อกเชนเฉพาะจุดประสงค์ กำหนดโมเดลออกโทเคน และควบคุมชนิดของ DApp ได้เอง ช่วยกระตุ้นนวัตกรรมและการปรับแต่งหลากหลาย
ตัวอย่าง Layer 0
Polkadot
Gavin Wood ผู้ร่วมก่อตั้ง Ethereum ได้ออกแบบ Polkadot เพื่อให้เหล่านักพัฒนาสามารถ สร้างบล็อกเชนของตัวเองได้ บนระบบนี้ โดยใช้โครงสร้างที่มี เชนหลัก เรียกว่า Polkadot Relay Chain และแต่ละบล็อกเชนอิสระที่สร้างขึ้นบน Polkadot จะถูกเรียกว่า parallel chain หรือ parachain
Relay Chain ทำหน้าที่เป็น สะพานกลางระหว่าง parachains เพื่อให้สามารถสื่อสารและแลกเปลี่ยนข้อมูลกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยใช้เทคนิค sharding ซึ่งเป็นวิธีแบ่งบล็อกเชนหรือฐานข้อมูลออกเป็นส่วนย่อย ๆ เพื่อช่วยให้การประมวลผลธุรกรรมเร็วขึ้น
Polkadot ใช้ระบบ proof-of-stake (PoS) เพื่อให้เกิดการยืนยันธุรกรรมและความปลอดภัยของเครือข่ายโครงการที่ต้องการสร้างบน Polkadot ต้อง เข้าร่วมการประมูล (auction) เพื่อแย่งชิงพื้นที่หรือ "slot" สำหรับการเปิดตัว parachain ของตนเอง โดยโครงการ parachain ตัวแรกของ Polkadot ได้รับการอนุมัติจากการประมูลในเดือนธันวาคม ปี 2021
Cosmos
Cosmos ก่อตั้งขึ้นในปี 2014 โดย Ethan Buchman และ Jae Kwon เครือข่าย Cosmos ประกอบด้วย บล็อกเชนหลักแบบ Proof-of-Stake (PoS) ที่เรียกว่า Cosmos Hub และบล็อกเชนที่ปรับแต่งได้เองเรียกว่า Zones
Cosmos Hub มีหน้าที่ ถ่ายโอนสินทรัพย์และข้อมูลระหว่าง Zones ที่เชื่อมต่อกัน และยังให้ ความปลอดภัยร่วมกัน เป็นชั้นฐานของระบบ แต่ละ Zone สามารถ ปรับแต่งได้สูงมาก นักพัฒนาสามารถออกแบบสกุลเงินดิจิทัลของตนเอง พร้อมกำหนดกฎการตรวจสอบบล็อก และคุณสมบัติอื่น ๆ ตามต้องการ
แอปพลิเคชันและบริการทั้งหมดในเครือข่าย Cosmos ซึ่งโฮสต์อยู่ใน Zones เหล่านี้ จะสื่อสารกันผ่านโปรโตคอล Inter-Blockchain Communication (IBC) โดยโปรโตคอล IBC นี้ช่วยให้สามารถ แลกเปลี่ยนข้อมูลและสินทรัพย์ระหว่างบล็อกเชนอิสระ ได้อย่างอิสระและปลอดภัย
สรุป
Layer 0 มุ่งเน้นแก้ไขปัญหาสำคัญในอุตสาหกรรม เรื่องการทำงานร่วมกันระหว่างเครือข่าย ความสามารถในการปรับขยาย และความยากในการพัฒนา
อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จในการนำ Layer 0 ไปใช้ในวงกว้างยังคงเป็นเรื่องที่ต้องติดตามกันต่อไป เนื่องจากมี หลายโซลูชันแข่งขันกันเพื่อบรรลุเป้าหมายเดียวกัน บทบาทที่ Layer 0 จะมีต่อการแก้ไขปัญหาของอุตสาหกรรมจึงขึ้นอยู่กับ ความสามารถในการ ดึงดูดนักพัฒนา ให้มาใช้โปรโตคอลเหล่านี้
แอปพลิเคชันที่ถูกสร้างขึ้นบน Layer 0 เหล่านี้สามารถสร้างคุณค่าแท้จริงให้กับผู้ใช้งานได้หรือไม่ และตัว Layer 0 เองจะสามารถสร้าง Utility ให้ตัวเองได้มากน้อยแค่ไหน